Een stevige basis voor open leermateriaal: drie aandachtspunten
Gepubliceerd
19 mei 2025
Leestijd
3 minuten
Lessen verrijken met leermateriaal dat aansluit op de behoeftes van leerlingen. Hoe pak je dat aan? Drie aandachtspunten om open leermateriaal op een structurele manier toe te passen in het onderwijs.
Stel: je wilt een leerling verdiepende stof aanreiken bij het maken van een werkstuk over het heelal. Of een andere leerling heeft juist wat extra oefening nodig bij het automatiseren. Via Wikiwijs is hiervoor eenvoudig open lesmateriaal te vinden. Door te werken met open leermateriaal kun je zelf je lessen vormgeven. Je houdt zo de regie over de inhoud én over de didactiek die het best past bij jouw leerlingen.
Het zoeken, beoordelen, aanpassen en inzetten van open leermateriaal vraagt dat je kunt werken vanuit leerdoelen. Als je je onderwijs zelf samenstelt, is het belangrijk om goed zicht te hebben op hoe je lessen aansluiten op het grotere geheel, zoals doorlopende leerlijnen, kerndoelen en eindtermen van het curriculum.
Bewaak de samenhang
De leermiddelen die je gebruikt, vallen onder het leermiddelenbeleid van je school. Dat beleid sluit – als het goed is – aan bij de visie van je school en het bestuur. Het helpt je ook bij het maken van keuzes over welk materiaal je inzet in de klas. Dit leermiddelenbeleid zorgt voor samenhang in het curriculum en bewaakt doorlopende leerlijnen en het behalen van onderwijsdoelen. Per klas kan de uitwerking verschillen, zodat je goed kunt aansluiten bij het niveau en de behoeften van je leerlingen.
Vaak zijn er algemene richtlijnen over het leermateriaal opgesteld door de schoolleiding, maar uiteindelijk zijn het meestal de bouwcoördinatoren of vakdocenten die de keuze voor deze materialen maken. Hetzelfde geldt voor de keuze voor het gebruik van open en/of bestaand lesmateriaal.
Drie aandachtspunten
1. Werk vanuit de schoolvisie
Formuleer als school en team duidelijke richtlijnen voor het gebruik van open leermateriaal en zorg dat ze aansluiten op de onderwijsvisie van de school. Neem het gebruik van open leermaterialen op in het leermiddelenbeleid van de school of het bestuur. Zo wordt het gemakkelijker om structureel tijd en aandacht te besteden aan het vinden, gebruiken, maken en delen van open leermateriaal.
Tip: het Groeikompas geeft houvast om hiermee aan de slag te gaan.
2. Maak bewuste keuzes
Is er een heldere visie op het gebruik van open leermateriaal? Zet die dan om in concreet beleid waarmee je aan de slag kunt. Vragen die kunnen helpen om te komen tot beleid:
- Willen we als school inzetten op hergebruik van open leermateriaal zonder óf met aanpassingen of willen we het open leermateriaal zelf maken?
- Hoe verhoudt het open leermateriaal zich tot de bestaande methodes?
- Welke mix van leermiddelen sluit het best aan bij onze school en de leerlingen? Denk ook aan de gewenste balans tussen papier en digitaal.
Tip: Evidence-informed werken helpt je bij het maken van onderbouwde keuzes.
3. Investeer tijd
Open leermateriaal is kosteloos te gebruiken, maar het kost wel tijd om ermee aan de slag te gaan. Een belangrijke voorwaarde voor succes is dat leraren tijd krijgen voor het zoeken, beoordelen, aanpassen, maken en delen van het open leermateriaal. Is er binnen het team ruimte en enthousiasme om hier werk van te maken? Geef deze leraren dan een podium om hun kennis en ervaringen te delen – binnen én buiten de school.
