Impuls Open Leermateriaal (IOL) heeft zichzelf als doel gesteld om de komende jaren de ontwikkeling en het gebruik van kwalitatief goed open leermateriaal te ondersteunen en te stimuleren. Een belangrijke vraag hierbij is: wanneer is open leermateriaal kwalitatief goed? En hoe bepaal je eigenlijk kwaliteit? Aan welke basisvoorwaarden moet kwalitatief goed leermateriaal voldoen? Iedereen kan immers leermateriaal voor zijn eigen situatie maken en open delen, maar is dat materiaal dan ook geschikt en bruikbaar voor anderen? Om deze vragen te kunnen beantwoorden, is het goed om te objectiveren wat kwaliteit bij (open) leermateriaal precies is en hoe we dit bepalen.
Om de kwaliteit te bepalen zijn kwaliteitskaders nodig. Deze kunnen worden gebruikt om een beoordeling te geven van de materialen die worden gedeeld. Maar ze geven óók richting aan docenten of partijen die materiaal willen gaan ontwikkelen.
Wij hebben het Leermiddelen Adviescentrum (CLU) opdracht gegeven om bestaande kwaliteitskaders te analyseren en op basis daarvan bouwstenen voor een IOL-kwaliteitskader te ontwikkelen.
IOL wilde eind 2023 een eerste kwaliteitsconcept beschikbaar hebben om te implementeren. Om gebruik te kunnen maken van eerdere ervaringen, nodigden we CLU uit om een internationale analyse te maken van reeds bestaande kwaliteitsconcepten voor (open) leermateriaal. We vroegen ze om globaal te kijken naar de mogelijke toegevoegde waarde van gebruikersfeedback daarbij. Daarnaast vroegen we CLU een vergelijking te maken van de sterke en zwakke punten van deze kwaliteitsmodellen.
Het onderzoek heeft geresulteerd in een ‘longlist’ van bestaande kwaliteitsconcepten. Daaruit is een shortlist gekozen van concepten die verder zijn onderzocht, omdat ze het meest relevant leken voor IOL.
Het resultaat daarvan is een aantal adviezen van CLU aan IOL. Sommige hiervan hebben betrekking op de werkwijze in het programma, zoals: maak een professionaliseringsaanbod voor ontwikkelaars van leermateriaal, en: onderzoek of de kwaliteit in de collectie toeneemt. Daarnaast bevestigde CLU de ideeën die al in het programma leefden, zoals: bepaal kwaliteit vóór publicatie en ontwikkel een kwaliteitscyclus waarbij materiaal na verloop van tijd opnieuw wordt beoordeeld, om te toetsen of het materiaal nog actueel is.
Ten slotte heeft CLU een eerste opzet gemaakt voor een kwaliteitsmodel en daar ook concrete bouwstenen voor aangereikt.
Het CLU-rapport bevat bruikbare bouwstenen voor het kwaliteitsmodel van IOL. We werken toe naar een implementatie die ook voor docenten praktisch is. Eind 2023 werd dan ook een eerste versie van het kwaliteitsmodel gerealiseerd, met criteria op de volgende gebieden:
Elk van deze gebieden is herkenbaar voor de docent en kent criteria op twee kwaliteitsniveaus: basis en plus. We geven hieronder een paar voorbeelden.
NB. Meer voorbeelden van criteria op basis- en plusniveau zijn terug te lezen in de eerste opzet van het kwaliteitsmodel.
Volgende stap is om dit kwaliteitsmodel te gaan gebruiken in de praktijk, zoals in de verschillende IOL-pilot projecten en bij partners. De resultaten daarvan zullen worden geëvalueerd, onder meer in een begeleidend onderzoekstraject. Daarnaast werken we naar een ’toolbox’ met instrumenten die ontwikkelaars van open leermateriaal ondersteunen bij het maken van leermateriaal en daarbij te werken volgens de eisen uit het kwaliteitsmodel. Het kwaliteitsmodel dat we ontwikkeld hebben, willen we inzetten als eerste concept om van te leren en verder te verbeteren. De aanbevelingen uit het rapport dienen voor ons als startpunt om onze kwaliteitsborging verder invulling en vorm te kunnen geven.
Benieuwd naar het onderzoeksrapport van CLU of het kwaliteitsmodel?
