“Hoe werd China een communistische Volksrepubliek?” “Wat waren de problemen van de negentiende eeuw?” “Wie is de baas in Nederland?” Die vragen worden behandeld in een serie instructiefilmpjes op het YouTube-kanaal Stoomcursus Geschiedenis.
De serie videolessen is een initiatief van geschiedenisdocent Erik Ex. Erik is een bekende naam in onderwijsland. De docent aan het aan het Cygnus Gymnasium in Amsterdam werd in 2022 uitgeroepen tot leraar van het jaar. Daarnaast is hij ook columnist in dagblad Trouw. Met steun van de Vereniging van docenten Geschiedenis Nederland en Impuls Open Leermateriaal werkt Erik op dit moment aan een nieuwe serie video’s voor het vmbo eindexamen en vwo examenprogramma.
“Het idee voor de instructievideo’s ontstond een aantal jaren geleden”, vertelt Erik Ex. “Geschiedenis is natuurlijk een vak dat zich bij uitstek leent voor het vertellen van verhalen. Maar als je op YouTube kijkt dan zie je dat er weliswaar veel aanbod is, maar dat dat de kwaliteit meestal onvoldoende is.”
“Aan de ene kant heb je veel video’s van collega-docenten, maar die zijn meestal van lage kwaliteit. Vaak gaat dat niet verder dan een ingesproken powerpoint. Daarnaast heb je veel video’s van SchoolTV of de programma’s die Hans Goedkoop gemaakt heeft. Die zijn weliswaar van hoge kwaliteit, maar ze zijn vaak te lang en ze sluiten niet aan bij het curriculum. Het is hartstikke mooi, maar je bent acht keer 45 minuten bezig. Bovendien is niet duidelijk wat hoofdzaken en bijzaken zijn.”
Erik besloot daarom een paar jaar geleden om zelf aan de slag te gaan. “Twee vrienden van mij, Ype Poortinga en Jesse van der Kolk, zijn filmmaker. Met hen heb ik deze serie opgezet. Het idee is om korte filmpjes te maken van hoge kwaliteit, aan de hand van het curriculum. Als je onze filmpjes kijkt, dan krijg je het curriculum mee.”
De filmpjes voorzien duidelijk in een behoefte. Veel van de filmpjes die al online staan, zijn inmiddels duizenden keren bekeken. Bovendien blijkt uit de commentaren onder de video’s dat leerlingen razend enthousiast zijn. “Dank u wel meneer. Door u ga ik mijn toets halen”, schrijft de ene leerling. “Dit red (sic) mij voor de toets geschiedenis morgen”, aldus een andere leerling.
“Leerlingen vinden dit heel vet”, beaamt Erik. “Wat ik ook van leerlingen terug hoor is dat ze dit beter vinden dan wat ze kennen. Wat voor ons trouwens wel belangrijk is, is dat de video’s altijd aanvullend zijn . Om te voorkomen dat leerlingen niet geconcentreerd kijken, geef ik kijkinstructie: zet de video stil en schrijf op wat je gehoord hebt. Dat doe je in de les ook.”
“Ik zou graag door willen, maar daar is wel subsidie voor nodig. Dat wordt de uitdaging voor de komende tijd. Het zou mooi zijn wanneer er structureel geld komt om door te gaan met dit project.”
– Erik Ex, Cygnus Gymnasium
Een eerste serie filmpjes werd de afgelopen jaren gemaakt. Met steun van Impuls Open Leermateriaal wordt nu gewerkt aan een tweede serie filmpjes. “De subsidie van Impuls heeft ons enorm geholpen”, vertelt Erik. “Zonder deze subsidie hadden we deze serie niet op deze manier kunnen maken. Bovendien kunnen we nu de filmpjes opknippen in hoofdstukken. Dat maakt het voor leerlingen en docenten mogelijk om een fragment uit een filmpje te gebruiken in een presenstatie.”
De nieuwe serie video’s ligt nu op de montagetafel. “Afgelopen tijd hebben we de scripts geschreven en de opnamen gemaakt. Nu is het een kwestie van monteren. Het doel is dat alle filmpjes tussen de vijf en tien minuten lang worden, maar dat is niet zo eenvoudig.” De Stoomcursus Geschiedenis is niet alleen terug te vinden op het YouTube-kanaal, maar is straks ook eenvoudig terug te vinden op Wikiwijs. Erik: “Dat sluit helemaal aan bij het open karakter van de video’s. We willen graag dat iedereen de filmpjes kan gebruiken.”
Wanneer de nieuwe video’s online staan, stopt het project voorlopig. Erik: “Ik zou graag door willen, maar daar is wel subsidie voor nodig. Dat wordt de uitdaging voor de komende tijd. Het zou mooi zijn wanneer er structureel geld komt om door te gaan met dit project.”
“Dus bij deze een oproep: geef ons geld”, voegt hij lachend toe.