Afgelopen vrijdag vond het Kennisfestival van de Sectorraad Gespecialiseerd Onderwijs plaats. Een bruisende dag vol kennis, ontmoeting en inspiratie. Centraal stond de officiële lancering van GOpen, een unieke samenwerking tussen de Sectorraad GO en het Nationaal Groeifondsprogramma Impuls Open Leermateriaal.
Tijdens een feestelijk én veelzeggend moment bekrachtigden Alain van de Haar (directeur-bestuurder Sectorraad GO) en Martine Kramer (programmamanager IOL) de samenwerking. Met stralende gezichten, een ferme handdruk en een duidelijk signaal: het is tijd om de krachten te bundelen en gezamenlijk te bouwen aan op maat gemaakt leermateriaal voor alle leerlingen.
Onderwijsprofessionals in het gespecialiseerd onderwijs (GO) ervaren dagelijks dat lesmateriaal vaak niet aansluit bij de leer- en ondersteuningsbehoefte van hun leerlingen. Dat betekent dat zij in de praktijk veel tijd kwijt zijn aan het zoeken en zelf maken van leermateriaal. ‘Je 16-jarige leerling met een lesboekje van groep 3 aan het lezen krijgen gaat niet werken. Dus ga je zelf maar weer knippen, plakken en kopiëren om tot lesmateriaal te komen dat wel aansluit bij de belevingswereld en behoefte van die leerling’, vertelt Steffie van der Meijden, projectmanager GOpen en voormalig Leraar van het Jaar, uit eigen ervaring. ‘Met GOpen investeren we in open leermateriaal dat je vrij kunt gebruiken, aanpassen en delen en dat voor iedereen toegankelijk is via het Wikiwijs platform. Zo bouwen we aan een duurzame collectie open leermateriaal ontwikkeld dóór onderwijsprofessionals uit het GO vóór leerlingen uit het GO.’
• Onderzoeken van de behoefte van onderwijsprofessionals op het gebied van leermateriaal in het GO. Dit vormt de basis voor het ontwikkelen van een kwaliteitsmodel voor leermiddelen in het GO en de input voor de Community.
• Bouwen van een Community van onderwijsprofessionals die aan de slag gaat met het verzamelen, aanpassen en (door-)ontwikkelen van open leermateriaal met de focus op basisvaardigheden.
• Opzetten en ondersteunen van Docent Ontwikkel Teams (DOT’s) in het sbo, vso en so. Hierin gaan onderwijsprofessionals binnen de school aan de slag met het ontwikkelen van open leermateriaal dat past binnen de onderwijsvisie van de school en direct toepasbaar is in de klas.
GOpen staat voor meer regie, meer vakmanschap en minder gedoe. Zodat onderwijsprofessionals kunnen doen waar het écht om draait: goed onderwijs geven dat aansluit bij hun leerlingen. ’We kunnen dit als Sectorraad GO niet alleen veranderen,’ zegt Alain van de Haar. ‘Daar hebben we bestuurders, schoolleiders én onderwijsprofessionals voor nodig. Alleen dan krijgen we open leermateriaal dat écht past bij de praktijk van het gespecialiseerd onderwijs.’
Goed onderwijs begint met goed leermateriaal. Maar voor veel leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs past het standaardmateriaal vaak niet. Dat moet anders. Met GOpen werken we aan een aanpak waarin jij als onderwijsprofessional toegang krijgt tot een duurzame collectie open leermateriaal dat wél werkt voor jouw leerlingen. Nieuwsgierig hoe dat werkt en wat jij daaraan kunt bijdragen? Meld je dan aan voor het GOpen-webinar op donderdag 19 juni van 11:00 tot 12:00 uur.
In een uur neemt Steffie van der Meijden (Projectmanager GOpen bij de Sectorraad GO) je mee in hoe we met GOpen samen bouwen aan open leermateriaal dat wél werkt:
Voor wie: onderwijsprofessionals, leraren, onderwijsondersteuners, schoolleiders en iedereen die betrokken is bij het GO en die werk willen maken van leermateriaal dat écht past bij hun leerlingen.
Wanneer: donderdag 19 juni, 11:00 – 12:00 uur
Waar: online via Teams
Aanmelden
Aanmelden kan tot uiterlijk maandag 16 juni
5 juni is het 𝘞𝘦𝘳𝘦𝘭𝘥𝘮𝘪𝘭𝘪𝘦𝘶𝘥𝘢𝘨, met dit jaar speciale aandacht voor de strijd tegen plastic. En op 8 juni vieren we 𝘞𝘦𝘳𝘦𝘭𝘥 𝘖𝘤𝘦𝘢𝘯𝘦𝘯 𝘋𝘢𝘨. Een goed moment om met leerlingen stil te staan bij de impact van plasticvervuiling én de oplossingen die zij zelf zien.
Speciaal voor deze themadagen hebben we twee Wikiwijsspecials boordevol lesmateriaal over vervuiling en oceanen. Open en direct inzetbaar in de klas. Voor zowel het primair als voortgezet onderwijs.
Wikiwijsspecial Vervuiling
Wikiwijsspecial Oceanen
Op de websites van de World Environment Day (WereldMilieudag) en de World Ocean Day (Wereld Oceanen Dag) is naast informatie over deze wereldwijde initiatieven ook prachtig aanvullend materiaal te vinden. Zoals bijvoorbeeld posters die je vrij kunt downloaden voor meer aandacht voor deze onderwerpen in de school.
Locatie: Hybride
Startdatum: 1 augustus 2025
Tijd: 32 – 40 uur per week
Opdrachtomschrijving
Als Community en social media manager bij Impuls Open Leermateriaal (IOL) ben jij de online motor achter het vinden, gebruiken, maken en delen van open leermateriaal in het funderend onderwijs. Jij bouwt online aan een levendige en betrokken community van onderwijsprofessionals die het potentieel van open leermateriaal ontdekken én benutten. Formeel kom je in dienst bij Kennisnet, maar werkt volledig voor het programma IOL, dat zich richt op het versterken van de onderwijskwaliteit én het aantrekkelijker maken van het beroep van leraar. Open leermateriaal biedt onderwijsprofessionals namelijk de vrijheid om lesmateriaal zelf aan te passen, te combineren en te delen. Hierdoor ontstaat er meer regie over de lesinhoud en een betere afstemming op de behoeften van leerlingen. Jij zorgt ervoor dat we binnen dit onderwerp op de socials relevant en zichtbaar zijn en dat de community rondom open leermateriaal groeit, bloeit en steeds effectiever wordt.
Wat ga je doen?
Als Community Manager ben jij verantwoordelijk voor het onderhouden én laten groeien van de community op onderwijsnetwerken.nl rondom open leermateriaal in het funderend onderwijs. In je rol als social media manager bouw je deze kanalen vanaf de grond op en zorg je voor relevante zichtbaarheid bij de doelgroep. Je inspireert onderwijsprofessionals om open leermateriaal te ontdekken, te delen en actief toe te passen in hun lessen. Je faciliteert het uitwisselen van kennis en ideeën en houdt de kanalen en community actief. In deze rol werk je nauw samen met andere experts en partners binnen het programma.
Welke kwaliteiten breng je mee?
Je hebt de drive én het vermogen om een community te bouwen en duurzaam te laten groeien rondom het gebruik van open leermateriaal. Je weet onderwijsprofessionals te enthousiasmeren en te verbinden, en stimuleert samenwerking aan de verbetering van hun onderwijspraktijk. Je signaleert behoeften en weet hier effectief op in te spelen door middel van gerichte acties en platformbeheer.
Daarnaast beschik je over:
Welke resultaten ga je opleveren?
In deze rol ben jij verantwoordelijk voor de groei en impact van de online zichtbaarheid rondom open leermateriaal. Je bent verantwoordelijk voor het realiseren van de volgende resultaten:
Arbeidsvoorwaarden:
Past deze uitdaging helemaal bij jou?
Ben jij de Community en social media manager die wij zoeken? Stuur dan uiterlijk 6 juni je motivatiebrief en cv naar iol@kennisnet.nl.
Tijdens de allereerste bijeenkomst van de GOpen Community kwamen onderwijsprofessionals uit het gespecialiseerd onderwijs samen om kennis te maken, ervaringen uit te wisselen én een gezamenlijke missie te omarmen: zorgen dat álle leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs toegang krijgen tot goed open leermateriaal dat écht werkt in de klas. Een veelbelovende aftrap van de GOpen Community!
De herkenning was groot. ‘Als je een 16-jarige moet leren lezen en schrijven met lesmateriaal van groep 3, dan is het niet zo gek dat die leerling afhaakt,’ vertelt Mirjam Hak (leerkracht, De Keerkring). ‘Het sluit totaal niet aan bij zijn belevingswereld en dus zitten we allemaal zelf lesmateriaal te maken.’ ‘Ik heb dozen vol eigen materiaal op zolder liggen,’ vult Kim Enderink (leerkracht op De Kleine Wereld) aan. ‘Het zou toch geweldig zijn als we dat beschikbaar maken voor anderen, zodat zij het kunnen gebruiken of aanpassen voor hun leerlingen.’ Precies dat is waar de GOpen Community mee aan de slag gaat!
Naast een inventarisatie van bestaand leermateriaal dat beschikbaar is voor het GO onderzoeken we middels een vragenlijst en verdiepende gesprekken hoe onderwijsprofessionals in het gespecialiseerd onderwijs (SBO, SO en VSO) omgaan met leermiddelen. De opbrengsten vormen de basis voor de verdere ontwikkeling van open leermateriaal binnen de Community. Wil je jouw ervaringen delen? Vul dan de vragenlijst in!
De GOpen Community gaat van start met het leermateriaal voor de basisvaardigheden. ‘Je zou liefst alle vakken tegelijk willen aanpakken, maar daarvoor moet de Community eerst verder groeien,’ zegt Steffie van der Meijden, namens de Sectorraad GO verantwoordelijk voor GOpen. ‘Met deze Community bouwen we aan een duurzame collectie van kwalitatief goed open leermateriaal dat écht aansluit bij de praktijk.’
Werk jij als onderwijsprofessional met lesgevende taken in het gespecialiseerd onderwijs? Dan is jouw kennis, creativiteit en ervaring op het gebied van leermateriaal super waardevol voor de GOpen Community én daarmee voor alle leerlingen en collega’s in het gespecialiseerd onderwijs. Doe je mee? Meld je aan en sluit aan bij de GOpen Community!
Binnen GOpen speelt praktijkgericht onderzoek een belangrijke rol. Door te onderzoeken hoe onderwijsprofessionals in het gespecialiseerd onderwijs (SBO, SO en VSO) omgaan met leermaterialen, kunnen we samen gericht werken aan op maat gemaakt leermateriaal dat écht werkt in de klas.
Om tot goed leermateriaal voor het gespecialiseerd onderwijs te komen is het belangrijk dat we een goed beeld hebben van hoe leermiddelen worden gebruikt in de praktijk. We onderzoeken welke behoefte en voorkeuren onderwijsprofessionals hebben en welke belemmeringen zij ervaren. Deze inzichten helpen ons tot een kwaliteitsmodel voor leermaterialen in het gespecialiseerd onderwijs te komen en geeft richting aan de activiteiten van de GOpen Community. Hierin werken onderwijsprofessionals samen aan het analyseren van bestaand materiaal en het aanpassen en ontwikkelen van nieuwe open lesmaterialen die aansluiten bij de dagelijkse onderwijspraktijk.
Om inzichten en ervaringen uit de praktijk op te halen hebben we een vragenlijst samengesteld. Hierin vragen we onderwijsprofessionals met lesgevende taken in het gespecialiseerd onderwijs naar hun ervaringen met de verschillende soorten leermaterialen: methodegebonden, eigen en open materiaal. De uitkomsten van dit onderzoek zijn cruciaal voor het ontwikkelen van een onderbouwd kwaliteitsmodel voor leermaterialen en voor de ontwikkeling van kwalitatief goed en passend open leermaterialen.
Werk jij in het SBO, SO of VSO en heb je lesgevende taken? Dan horen we graag jouw ervaringen!
Vul de vragenlijst in (15–20 minuten)
De vragenlijst is volledig anoniem en de resultaten worden alleen gebruikt voor onderzoeksdoeleinden binnen GOpen.
In opdracht van Impuls Open Leermateriaal doet Berenschot onderzoek naar de 𝐢𝐦𝐩𝐚𝐜𝐭 𝐯𝐚𝐧 𝐨𝐩𝐞𝐧 𝐥𝐞𝐞𝐫𝐦𝐚𝐭𝐞𝐫𝐢𝐚𝐚𝐥 𝐨𝐩 𝐝𝐞 𝐨𝐧𝐝𝐞𝐫𝐰𝐢𝐣𝐬𝐤𝐰𝐚𝐥𝐢𝐭𝐞𝐢𝐭 en de 𝐚𝐚𝐧𝐭𝐫𝐞𝐤𝐤𝐞𝐥𝐢𝐣𝐤𝐡𝐞𝐢𝐝 𝐯𝐚𝐧 𝐡𝐞𝐭 𝐛𝐞𝐫𝐨𝐞𝐩 𝐯𝐚𝐧 𝐝𝐞 𝐥𝐞𝐫𝐚𝐚𝐫. Hiervoor spreken we graag leraren die open leermateriaal maken of gebruiken, en die hun ervaringen willen delen in een interview of in een van de focusgroepen.
In een digitaal interview (20 minuten) gaan we in op thema’s als didactiek, samenwerking en autonomie. Jouw praktijkervaring helpt ons om inzicht te krijgen in wat goed werkt en wat beter kan.
Wil je meedoen aan dit interview? Meld je aan
Samen met andere leraren uit het onderwijs bespreken we in de digitale focusgroep de impact van open leermateriaal (1,5 uur). Deelname wordt beloond met een bol.com-bon van €50.
𝐅𝐨𝐜𝐮𝐬𝐠𝐫𝐨𝐞𝐩𝐞𝐧 𝐯𝐢𝐧𝐝𝐞𝐧 𝐩𝐥𝐚𝐚𝐭𝐬 𝐨𝐩:
• Ma 19 mei – Primair onderwijs
• Di 20 mei – Voortgezet onderwijs
• Do 22 mei – Gespecialiseerd onderwijs
• Vr 23 mei – Gemengd
Wil je meedoen aan een van deze focusgroepen? Meld je aan.
Heb je vragen over het onderzoek? Neem dan contact op met Sara Wildschut (06-22080165). Hartelijk dank voor je bijdrage!
Hoe kunnen leraren in opleiding vanaf het begin leren werken met open leermateriaal? En hoe krijgt dit materiaal een vaste plek in het curriculum én in de dagelijkse onderwijspraktijk? De open call voor de Opleidingswerkplaats binnen Impuls Open Leermateriaal biedt ruimte aan een consortium van lerarenopleiding(en) en scholen om hier in 2026 gericht mee aan de slag te gaan. Niet alleen door een financiële bijdrage te leveren maar ook in de vorm van kennisdeling, netwerkopbouw en begeleiding. Aanmelden voor de informatiebijeenkomst kan vanaf nu!
De Opleidingswerkplaats is een leer- en onderzoeksproject waarin lerarenopleidingen, studenten en stagescholen samenwerken aan de ontwikkeling, toepassing en evaluatie van open leermateriaal. In deze participatiedriehoek werken we gezamenlijk aan de duurzame verankering van open leermateriaal in het curriculum en de onderwijspraktijk. Studenten leren vanaf het begin hoe zij open leermateriaal kunnen inzetten in hun lessen, terwijl scholen ervaring opdoen met de meerwaarde ervan. Door aan te sluiten bij bestaande onderwijsstructuren en te werken vanuit een evidence-informed benadering, wordt onderzocht wat écht werkt in de praktijk.
De open call ondersteunt in 2026 één samenwerkingsproject met middelen en begeleiding. De inzichten uit deze eerste Opleidingswerkplaats worden actief gedeeld binnen het landelijke netwerk van Impuls Open Leermateriaal en vormen een basis voor bredere opschaling. Uitgebreide informatie over de inhoud en procedure van de Opleidingswerkplaats lees je in dit document: Open Call Opleidingswerkplaats IOL(en vergeet niet voorwaarden van de Opleidingswerkplaats te checken: Bijlage 1 Voorwaarden Opleidingswerkplaats v.1.0).
Vóór de definitieve aanmelding voor de Opleidingswerkplaats is deelname aan één van de online informatiebijeenkomsten verplicht. Deze bijeenkomsten bieden de gelegenheid om vragen te stellen over de inhoud en procedure van de Opleidingswerkplaats. Aanmelden voor één van de informatiebijeenkomsten op 9 mei 2025 (16:00-17:00 uur) of 14 mei 2025 (13:00-14:00 uur) kan via dit aanmeldformulier.
Na deelname aan een van de informatiebijeenkomsten kunnen geïnteresseerde consortia een aanvraag indienen tussen 15 mei – 6 juni 2025. Aanvragen worden uitsluitend in behandeling genomen als ze volledig en tijdig zijn ingediend middels het Aanvraagformulier Open Call Opleidingswerkplaats.
Neem contact op via info@openleermateriaal.nl
Hoe kunnen leraren in opleiding vanaf het begin leren werken met open leermateriaal? En hoe krijgt dit materiaal een vaste plek in het curriculum én in de dagelijkse onderwijspraktijk? De nieuwe open call voor de Opleidingswerkplaats binnen Impuls Open Leermateriaal biedt ruimte aan een consortium van lerarenopleiding(en) en scholen om hier in 2026 gericht mee aan de slag te gaan.
De Opleidingswerkplaats is een leer- en onderzoeksproject waarin praktijkontwikkeling, samenwerking en kennisdeling samenkomen. Centraal staat de participatiedriehoek: een structurele samenwerking tussen lerarenopleidingen (waaronder pabo’s), studenten (leraren in opleiding) en stagescholen. Door gezamenlijk open leermateriaal te ontwikkelen, gebruiken en onderzoeken, ontstaat ruimte voor innovatie én duurzame inbedding in de onderwijspraktijk.
Een belangrijke ambitie is dat het werken met open leermateriaal niet beperkt blijft tot losse projecten of initiatieven, maar structureel onderdeel wordt van het curriculum van lerarenopleidingen. Studenten leren hoe zij open leermateriaal kunnen ontwikkelen, aanpassen en inzetten in hun lessen — en nemen die vaardigheden mee hun loopbaan in. Tegelijkertijd ontstaat binnen stagescholen praktijkkennis over de inzet en meerwaarde van open leermateriaal.
De werkplaats sluit aan bij bestaande structuren in het onderwijs, zoals vakdidactiek, stagebegeleiding en praktijkonderzoek. Vanuit een evidence-informed benadering wordt onderzocht wat werkt: studenten voeren praktijkopdrachten uit in de klas, opleiders begeleiden het proces en scholen spelen een actieve rol als leeromgeving.
De open call ondersteunt in 2026 één samenwerkingsproject met middelen en begeleiding. De inzichten uit deze eerste Opleidingswerkplaats worden actief gedeeld binnen het landelijke netwerk van Impuls Open Leermateriaal en vormen een basis voor bredere opschaling.
De open call staat vanaf 6 mei a.s. online en vanaf dat moment is meer informatie beschikbaar op deze website, inclusief het aanvraagformulier en de mogelijkheid om je aan te melden voor de informatiebijeenkomst op 9 (16:00-17:00 uur) óf 14 mei (13:00-14:00 uur). Het bijwonen van een informatiebijeenkomst is verplicht als je voor deelname in aanmerking wil komen.
Heb je in de tussentijd vragen? Stuur een e-mail naar info@openleermateriaal.nl
Het rapport 𝘚𝘵𝘢𝘢𝘵 𝘷𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘖𝘯𝘥𝘦𝘳𝘸𝘪𝘫𝘴 benadrukte het nog maar eens: goed burgerschapsonderwijs is hard nodig. Het goede nieuws? Er ligt al een schat aan open leermateriaal voor je klaar!
Op Wikiwijs vind je kant-en-klare lesprogramma’s, video’s, posters én andere inspirerende materialen waarmee je Burgerschap direct een plek geeft in jouw lesprogramma. Ook is er de startpagina UNESCO & Burgerschap met waardevolle inspiratie voor jouw lessen Burgerschap! Dat hoef je dus niet allemaal zélf te bedenken.
Op Wikiwijs staat bijna elke week een nieuwe les van 𝘕𝘪𝘦𝘶𝘸𝘴 𝘪𝘯 𝘥𝘦 𝘬𝘭𝘢𝘴, gebaseerd op artikelen uit NRC, Volkskrant, AD en andere dagbladen. Onderwerpen van de afgelopen maand:
▪ 80 jaar bevrijding
▪ Heffingen & handelsoorlog
▪ Seksuele vorming op school
▪ Smartphonegebruik
Maak en deel het op Wikiwijs en inspireer collega’s in het hele land!